Werkconferentie vervolgaanpak Retailagenda

Tijdens de Werkconferentie Vervolgaanpak Retailagenda, op 26 oktober 2017, is met ruim 70 personen uit uiteenlopende sectoren opnieuw richting gegeven aan de inhoudelijke focus voor de Retailagenda voor de periode 2018-2020. De volgende thema’s staan de komende twee jaar centraal. Tijdens deze werkconferentie zijn ze verder uitgediept:

1. regionale sturing
2. lokale transformatie
3. flexibilisering van de huurmarkt
4. Human Capital Agenda
5. kenniscreatie en innovatie

Bekijk hieronder per thema de uitkomsten van de werksessies. De vijf thema’s worden voor 2018 uitgewerkt naar concrete plannen van aanpak. Elk thema werd door een bestuurlijke trekker aan de hand van een illustratie ingeleid, die hieronder bij elk thema terugkomt. Klik op de link onderaan elke tekst om de gemaakte notities te bekijken.

1. Regionale sturing

Veel gemeenten kampen met leegstand waardoor winkelgebieden minder goed functioneren dan voorheen. Om te zorgen voor vitale en bruisende binnensteden en centra staan gemeenten voor de (lastige) opgave om te kiezen voor kansrijke winkelgebieden en voor gebieden waar consolidatie of afbouw nodig is. De problemen die daarbij spelen op lokaal niveau overstijgen veelal de gemeentegrenzen en hebben impact op de regio. Provincies willen hun regisserende rol optimaal invullen, maar nemen geen (boven)lokale besluiten. Het is noodzakelijk om vanuit een breder economisch perspectief in de regio keuzes te maken. Samenwerking is dan ook essentieel. De Retailagenda wil voor iedere regio tot een samenwerkingsmodel komen, dat goed aansluit bij de specifieke situatie en problematiek van de regio.

Doelstelling:
De doelstelling van de Retailagenda is om op de middellange termijn (2025-2030) een gezonde en toekomstbestendige retailstructuur te realiseren met aandacht voor kwalitatieve en kwantitatieve aspecten, passend bij de regio.

Voorwaarden:

• gemeenten moeten bereid zijn hun plannen af te stemmen op het gemeenschappelijke, regionale belang;
• voor alle centra met meer dan 10% leegstand geldt:
• in 2019: Plan van aanpak gereed met een breed draagvlak en regionaal afgestemd, dat breed wordt gedragen en regionaal is afgestemd;
• in 2021 is de bezetting van alle centra minimaal 90%.

Middelen (hoe):
Onderstaande middelen worden ingezet om de doelstellingen te bereiken:

• alle regio’s/overheden hebben actuele regionaal afgestemde retailvises. Deze retailvisie is onderdeel van een bredere economische visie;
• informatie en kennis wordt gedeeld, d.m.v. best practices, uitwisselen data (plancapaciteit, leegstandscijfers, KSO, etc), netwerkbijeenkomsten, trainingen;
• info en kennis is regionaal toepasbaar en objectief;
• er is voldoende capaciteit beschikbaar, zowel kwantitatief en kwalitatief.

Bekijk hier de gezamenlijke ideeën die tijdens de sessie op de flipovers zijn genoteerd.

2. Lokale transformatie

Het retaillandschap verandert in snel tempo. De ontwikkelingen in de detailhandel volgen elkaar in hoog tempo op en er gaat nog heel wat gebeuren, zowel op het gebied van faillissementen als op dat van vernieuwing en innovatie van de retail. Een nieuwe manier van samenwerken is noodzakelijk. Transformatie van winkelgebieden is nodig om leegstand te voorkomen en centra leefbaar te maken en houden. Dit vraagt om een toekomstbestendige samenwerking van gemeenten en andere stakeholders. Tijdens de werksessie lokale transformatie is van gedachten gewisseld over het doel van de Retailagenda en de rollen van de deelnemende partijen.

Doelstelling:
Doel van de samenwerking is het vergroten van het adaptief vermogen van binnensteden, centrumgebieden en winkelgebieden aan de sterk veranderende marktomstandigheden zodat deze gebieden vitaal, toekomstbestendig en (economisch) aantrekkelijk blijven. De RetailDeals vormen hiervoor de eerste stap. Nodig is een goede samenwerking tussen de stakeholders: overheden, ondernemers in detailhandel, horeca, cultuur en andere centrumfuncties, vastgoedeigenaren, investeerders, gemeente, bewoners en bezoekers. Ook nodig is een goede regionale afstemming en ruimte voor experimenten op lokaal niveau. Van de gemeente wordt een regierol verwacht. Transformatie kan ook niet zonder een actieve rol van vastgoedeigenaren en ondernemers. Het team van de Retailagenda kan gemeenten en stakeholders die in de actiemodus zitten faciliteren door het brengen en samenbrengen van kennis.

Actiepunten:

• agenderen bij gemeenten (nieuwe raden en colleges) en lokale stakeholders, zodat het besef groeit dat daadwerkelijk actie ondernomen moet worden, gemeenten met een visie komen en vervolgens tot actie overgaan;
• ondersteunen door middel van intervisie, netwerkbijeenkomsten, bijeen brengen en verbinden van partijen, handelingsperspectief bieden, best practices, ambassadeurs inzetten, juridisch en financieel advies;
• organiseren pilots en experimenteerruimte; o.a. voor horeca-detailhandel (blurring), online/offline, stedelijke kavelruil, nieuwe mogelijkheden Omgevingswet;
• monitoring; hoe staat het met de uitwerking van de RetailDeal, welke zaken belemmeren de uitvoering, wat zijn goede voorbeelden?

Bekijk hier de gezamenlijke ideeën die tijdens de sessie op de flipovers zijn genoteerd.

3. Flexibilisering van de huurmarkt

Jaren van overleg en onderhandelen hebben niet geleid tot een gedeelde probleemstelling tussen marktpartijen. Zonder een gedeelde probleemstelling, geen slagvaardige aanpak. Tijdens de tafelsessie Huurmarkt is met diverse stakeholders gebrainstormd over onderwerpen die relevant zijn om te komen tot een gezamenlijk vraagstuk. Geconstateerd werd dat er ook goede ontwikkelingen zijn, zoals de samenwerking op het gebied van duurzaamheid en met name ook energiebesparing. Toch staan de belangen van de verschillende stakeholders lijnrecht tegenover elkaar.
In deze sessie is het belang van een gedragen en gedeelde probleemstelling als uitgangpunt genoemd voor het plan van aanpak van de Retailagenda. Men was het er over eens dat het voor fysieke winkelgebieden de grootste opgave voor de toekomst is om de klant te binden en te boeien en dat o.a. online en digitalisering de belangrijkste uitdagingen vormen. Dat er iets moet gebeuren om winkelgebieden aantrekkelijk te maken en te houden wordt door iedereen gedeeld.

Doelstelling:
Met betrekking tot de huurmarkt wordt het ontbreken van vertrouwen gezien als de belangrijkste opgave waaraan gewerkt moet worden. De stakeholders geven aan dat dit kan door begrip te kweken voor elkaars belangen. Werken aan vertrouwen is het waard om planmatig te worden opgepakt.

Actiepunten:

• organiseren sessies om elkaar beter te leren kennen op meerdere niveaus, zowel lokaal als landelijk;
• onafhankelijk onderzoek om inzicht te brengen in de werking van de huurmarkt waardoor er meer begrip voor elkaar ontstaat.

Bekijk hier de gezamenlijke ideeën die tijdens de sessie op de flipovers zijn genoteerd.

4. Human Capital Agenda

De Human Capital Agenda (HCA) gaat over de investeringen van ondernemers, werkgevers en werknemers, kennisinstellingen en overheden in competenties van iedereen die werkzaam is in de retail, die nodig zijn in de veranderende retailomgeving. Hiertoe stellen we een actieplan op. De technologische en demografische ontwikkeling, gecombineerd met toenemende internationalisering leidt tot een heroriëntatie van de arbeid en de skills die noodzakelijk zijn in de fysieke winkels, de webwinkels en bij de multichannelers. Naast gastheerschap is kennis van nieuwe technologie essentieel. De HCA is bij uitstek een netwerkconcept; vanuit een agenderende, aanjagende en faciliterende rol wordt met alle relevante partijen samengewerkt. In het kader van de HCA zijn er talrijke initiatieven (veelal ‘centra’ genoemd) waarin bedrijven en onderwijsinstellingen, overheden en andere publieke organisaties samen innoveren, experimenteren en investeren met als doel om toekomstbestendig beroepsonderwijs en innovatie van de beroepspraktijk te realiseren. De Retailaganda zal deze kruisbestuiving verder versterken.

Doelstelling:
De overkoepelende doelstellingen/uitvoeringslijnen van alle initiatieven uit de Human Capital agenda zijn:

• het realiseren van een goede aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt;
• het opleiden van de innovatieve professional, vakman of vakvrouw;
• het bevorderen van een ‘leven lang leren’;
• het versnellen en vergroten van het innovatievermogen van bedrijven.

Voorwaarden:
Voorwaarden om aan deze doelen te werken zijn:

• een goede analyse van de arbeidsmarktbehoefte (uitgaande van de veronderstelling dat er veel informatie voorhanden is);
• een visie/beeld hoe onderwijspartijen, werknemers en werkgevers kunnen bijdragen aan de Human Capital Agenda;
• een compleet beeld van alle ontwikkelingen die er in het land zijn en waar de HCA bij aan kan sluiten om zo één stevig netwerk te bouwen;
• voor elk van de vier uitvoeringslijnen een samenwerkingsverband in ‘centra’ organiseren/concrete projecten opzetten (onder het bedrijfsleven of onderwijs).

Bekijk hier de gezamenlijke ideeën die tijdens de sessie op de flipovers zijn genoteerd.

5. Kenniscreatie en innovatie

Kennis en innovatie vormen de basis voor een sector die klaar is voor de toekomst. Op allerlei niveaus (gemeenten, winkelgebieden, retailers) en met inzet van uiteenlopende nieuwe methoden vindt (digitale) innovatie in de retail plaats. Hogescholen, Living labs, Kamer van Koophandels en brancheorganisaties buigen zich over vernieuwingen die de retail en de retailer kunnen versterken. Door versnippering en te weinig zichtbaarheid is kennis nu echter slecht ontsloten.

Doelstelling:
De Retailagenda wil alle opgedane kennis verder vergroten en verbinden, zodat deze optimaal kan worden benut. De ambitie van de Retailagenda is om een gezamenlijk programma te formuleren dat alle kennis bundelt en toegankelijk maakt voor alle betrokkenen in de sector. Dit kan in de vorm van één centraal ‘platform’ waar alle initiatieven, onderzoeken, ontdekkingen en inzichten met en voor alle stakeholders op een efficiënte manier kunnen worden gedeeld en geraadpleegd. Het platform waarborgt zo ook de continuïteit van de Retail Innovatie Agenda.

Kaders voor het platform:

• het moet neutraal zijn;
• informatie is zowel direct (praktisch) toepasbaar is als bruikbaar op de lange termijn;
• het platform biedt concrete voorbeelden en best practices die aanzetten tot actie;
• gericht op fysieke, digitale en multichannel retail;
• de uitwisseling van kennis moet zowel top down als bottom up zijn;
• gebruikers moeten niet alleen informatie halen maar ook (kunnen) brengen;
• opzet van een aanvullende fysieke structuur waarbij experts en ervaringsdeskundigen kennis delen.

INretail is gestart met het ontwikkelen van het (online) Kenniscentrum. Het kenniscentrum is breder dan alleen kenniscreatie en innovatie, het bevat marktcijfers, informatie over de arbeidsmarkt, trends etc. Alle brancheverenigingen zijn hierbij betrokken. Dit Kenniscentrum zou de functie van gezamenlijk platform kunnen vervullen en de schakel zijn tussen platforms als Shopping Tomorrow, Hogescholen en de Retailagenda. Het Kenniscentrum wordt in maart 2018 gestart en kan gezien worden als een eerste stap naar het centrale kennisplatform dat de Retailagenda ambieert. In een volgende fase kan het worden uitgebreid.

Actiepunten:

• inventariseren initiatieven en mogelijkheden;
• inventariseren kennis- en innovatiebehoefte;
• kennis en tools ontwikkelen, landelijk opschalen en verspreiden;
• ontwikkelen kennis- en innovatie platform.

Bekijk hier de gezamenlijke ideeën die tijdens de sessie op de flipovers zijn genoteerd