De Raad van State heeft bepaald dat gemeente Appingedam ‘normale’ detailhandel mag weren aan de rand van de stad. De gemeente heeft afdoende gemotiveerd dat dit noodzakelijk is om te voorkomen dat het stadscentrum minder leefbaar wordt door toenemende leegstand.
Met deze uitspraak komt een einde aan een lange juridische procedure over het bestemmingsplan ‘Appingedam’. Schoenen- en kledingzaak Bristol wilde zich vestigen op een woonboulevard aan de rand van Appingedam. De gemeente weigerde verwees naar de brancheringsregeling in het bestemmingsplan. Daarin staat dat alleen omvangrijke detailhandel (meubelzaken, keukenwinkels en bouwmarkten) zich hier mag vestigen en reguliere detailhandel -zoals een schoenwinkel- niet. Dat om te voorkomen dat in de binnenstad leegstand ontstaat.
Wel of geen dienst?
De vastgoedeigenaar (Visser Vastgoed) was van mening dat de brancheringsregeling van de gemeente Vastgoed een ongerechtvaardigde belemmering van de vrijheid van vestiging van diensten en ging in beroep bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Maar is detailhandel een dienst of niet? Het Hof van Justitie oordeelde van wel, maar stelde ook dat Dienstenrichtlijn dat brancheringsregels niet per se zijn uitgesloten. Wel moet zo’n regeling dan aan een aantal voorwaarden voldoen: de regeling moet noodzakelijk zijn en ook evenredig, niet verder gaan dan nodig.
Onderbouwing
De gemeente had aangetoond dat de regeling noodzakelijk is, maar had niet voldoende onderbouwd dat de leefbaarheid van het centrum in het geding zou komen. De gemeente moest daarom met een uitgebreide analyse om duidelijk te maken dat brancheringsregels van Appingedam wel evenredig waren. De Raad van Staat heeft in haar uitspraak van 24 juli 2019 deze analyse aanvaard: gemeente Appingedam mag reguliere (‘normale’) detailhandel weren aan de rand van de stad.
Toepassen Dienstenrichtlijn
Met deze langlopende procedure is er voor Appingedam nu duidelijkheid. Maar de uitspraak betekent niet per se dat een rechter in een andere zaak hetzelfde zal oordelen. De motivering van de noodzakelijk zijn en ook evenredig van de brancheringsregeling zal in elke nieuwe juridische zaak een belangrijke rol spelen.
Eerder bracht de Retailagenda een beknopte risico-inventarisatie uit om gemeenten te helpen de juiste stappen te zetten als sprake is van een vestigingsbeperking in het bestemmingsplan. Na de zomer volgt een uitgebreide handreiking om de Dienstenrichtlijn toe te passen en branchering te motiveren.
Lees hier het artikel op Stadszaken.nl over de uitspraak van de Raad van State in de zaak Appingedam.
Download hier de leidraad ‘Risico-inventarisatie Dienstenrichtlijn’