‘Waarom komen transformaties niet van de grond?’ en ‘Wat is nodig om de transformatie op gang te krijgen?’ Het zijn vragen die Sandra Suijkerbuijk van het Kadaster steeds vaker te horen krijg. Het ongemak over de traagheid van transformatie van winkel naar bijvoorbeeld wonen aan de randen van centrumgebieden is bij veel partijen voelbaar. In haar blog pleit ze voor meer onderling vertrouwen en een gezamenlijk perspectief om het proces te versnellen.
Door Sandra Suijkerbuijk
Vrijwel alle gemeenten voelen aan dat voor succesvolle transformaties in het centrumgebied, goede samenwerking met eigenaren noodzakelijk is. De eigenaar beslist immers wat hij of zij doet met het vastgoed. De sleutel ligt dus bij eigenaren en het krijgen van inzicht in hun besluitvormingsproces.
Vertrouwen als rode draad
Maar hoe zorg je ervoor dat de eigenaren in hun beslissingen rekening gaan houden met de wensen van de gemeente of de kwaliteit van het gebied? Hoe zorg je dat eigenaren zich ook verantwoordelijk gaan voelen voor de toekomstbestendigheid van het centrum? Het blijkt dat een visie, niet altijd de beslissing van een eigenaar stuurt. Door te investeren in een nieuwe gemeentelijke visie beïnvloed je het besluitvormingsproces van de eigenaar meestal niet en krijg je geen inzicht in wat eigenaren beweegt. Het is daarmee niet de meest effectieve manier eigenaren in beweging te krijgen. Mijn ervaring is dat het antwoord even eenvoudig als complex is. De oplossing zit in verbinding en vertrouwen. Dit lijkt natuurlijk heel eenvoudig maar in de praktijk zie ik bijna dagelijks hoe lastig dat is. Het is lastig en onwennig voor zowel gemeenten als eigenaren. De gemeente wordt vaak gezien als een veelkoppig monster die maar moeilijk stevige keuzes voor het versterken van het centrum kan maken. Eigenaren worden er vaak van verdacht vooral het eigen belang te volgen. Hoe ga je in zo’n situatie te werk?
Stip op de horizon
Gelijkwaardigheid, onderling begrip en verbinding zijn de elementen die de basis leggen voor vertrouwen. Kijk als gemeente of als eigenaar eens door de bril van de ander, wat ziet hij of zij? Bedenk ook hoe je elkaar andere perspectieven kan aanreiken. Zorg dat je samen verantwoordelijk bent voor het samenwerkingsproces. Daarbij is het belangrijk dat je een gezamenlijke stip de horizon hebt, die voor alle partijen perspectief biedt.
Hoe zorg je er dan voor dat je open met elkaar dilemma’s kan bespreken? Dat je toegroeit naar een samenwerking waarin keuzes gemaakt worden die goed zijn voor het totaal, maar misschien individueel wel wat schuren. Dat is lastig voor eigenaren, maar zeker ook voor de gemeente die vaak meerdere belangen heeft te dienen. Hoe zorg je ervoor dat alle partijen vertrouwen in elkaar blijven houden en in het gesprek transparant blijven? Een onafhankelijk begeleider kan helpen door als vertaler tussen alle partijen te staan, het proces te bewaken en te begeleiden.
Elkaar helpen
Naast het werken aan een gezamenlijk perspectief, zijn er uiteraard bij transformaties ook veel harde inhoudelijke en financiële noten die gekraakt moeten worden. Daaraan wil ik zeker niet voorbijgaan. Maar ook daarvoor geldt dat elkaar leren kennen, leren samenwerken en leren vertrouwen nodig is om samen tot oplossingen te komen. Alleen door met elkaar in gesprek te blijven, de verschillende perspectieven te blijven uitwisselen en je te realiseren dat leren samenwerken ook een proces van vallen en opstaan is, lukt het om samen een project te realiseren. Zo komt de stip op de horizon dichterbij. Mijn ervaring is dat als gemeente en eigenaren een stevige basis van vertrouwen hebben, de transformaties snel volgen!
Sandra Suijkerbuijk werkt bij het Kadaster en is spreker, auteur en adviseur op het gebied van de samenwerking tussen gemeenten en eigenaren en tussen eigenaren onderling. Het Kadaster ondersteunt publieke en private partijen om samen tot een betere ruimtelijke inrichting te komen zonder dat eigendomsgrenzen belemmerd zijn. Denk hierbij aan centrumgebieden of verouderde bedrijventerreinen met versnipperd eigendom die toe zijn aan nieuwe functies.