Veel gemeenten staan voor de moeilijke opgave om het aantal winkelmeters terug te brengen, zodat er compactere centra ontstaan en de winkels meer worden geconcentreerd. Maar hoe pak je dat aan? Hoe bepaal je welke gebieden kansrijk zijn en welke kansarm? Dat zijn lastige keuzes waar we u graag bij helpen.
In de praktijk zijn er verschillende instrumenten en middelen inzetbaar om kansrijke winkelgebieden succesvol te houden/maken en kansarme winkelgebieden te transformeren. Welke het beste kunnen worden ingezet en het meest effectief is voor elke gemeente weer anders. De Retailagenda denkt graag mee over maatwerkoplossingen. Onderstaande rapporten, publicaties, tools en links naar websites kunnen u vast op weg helpen.
De volgende beschikbare instrumenten lichten we nader toe:
- Ruimtelijke ordening/regelgeving
- Planschade voorkomen/beperken
- Stedelijke herverkaveling
Ruimtelijke ordening
Handreiking ladder voor duurzame verstedelijking
Het ministerie van Infrastructuur & Milieu Het ministerie van Infrastructuur & Milieu heeft een handreiking opgesteld die is bedoeld om decentrale overheden te helpen de ladder voor duurzame verstedelijking toe te passen. Met de ladder wordt een zorgvuldige afweging en transparante besluitvorming bij alle ruimtelijke en infrastructurele besluiten nagestreefd.
Download hier de pdf.
Brief aan Tweede Kamer met een overzicht van het ruimtelijk instrumentarium (2016)
In deze brief informeert Minister Schultz van Haegen de Tweede Kamer over het beschikbare ruimtelijk instrumentarium onder de huidige Wet ruimtelijke ordening en in de toekomst onder de Omgevingswet. Het gaat om het instrumentarium dat provincies in kunnen zetten voor de aanpak van leegstand, inclusief een was-wordt lijst. Download hier de brief.
“Leegstand te lijf – handvatten voor lange termijn strategie” (2016)
Deze handreiking beschrijft hoe gemeenten leegstand te lijf kunnen gaan en biedt handvatten om samen keuzes te maken die tot de beste oplossing leiden in een lokale situatie. Het gaat daarbij om alle vormen van leegstand, behalve die van woningen. In deze uitgave staat een overzicht van alle instrumenten en checklists m.b.t. de concrete uitvoering van leegstandvisie en -beleid, er staan tips in voor succesvolle communicatie met de betrokken partijen en er is een model van de nieuwe leegstandverordening in opgenomen. Het is een uitgave van VGN die meer publiceert over het leegstand en herbestemming.
Bekijk hier de publicatie.
Rapport Omzetkengetallen 2015
Specifiek voor het ruimtelijk-economisch onderzoek zijn omzetkengetallen ontwikkeld. De rapportage Omzetkengetallen 2015 is in juli 2016 gepubliceerd. Het gaat om de omzet per vierkante meter winkelvloeroppervlakte en de omzet per hoofd van de bevolking. Het doel van deze notitie is te voorkomen dat wordt gerekend met cijfers uit verschillende bronnen en het bevorderen dat voortaan één type kengetal wordt gebruikt.
Download hier de rapportage Omzetkengetallen 2015.
Transformatie
Expertteam transformatie
Het Expertteam Transformatie wil het creëren van woonoplossingen in leegstaand vastgoed stimuleren. Dit doet zij door lokale overheden met snelle interventies op weg te helpen bij transformatie. Komt het tot een samenwerking tussen Rijk en gemeente, dan financiert het Rijk de helft van de inzet, de andere helft wordt door de gemeente en/of de gezamenlijke belanghebbenden zelf gefinancierd. Zie Expertteam Transformatie
Wonen boven winkels
De werkgroep ‘Wonen in de binnenstad’ is onderdeel van het Platform Binnenstadsmanagement. Deze werkgroep maakt zich binnen het platform hard voor het stimuleren van het bewoonbaar maken van lege panden en verdiepingen in binnensteden en kernwinkelgebieden, teneinde de leefbaarheid en aantrekkelijkheid van deze gebieden te verbeteren. Lees hier meer over de werkzaamheden en publicaties van de werkgroep.
“Binnenstad op niveau” (2016)
In deze publicatie worden de lessen en tips voor de toekomst gebundeld die de vereniging Wonen boven Winkels Nederland in tien jaar tijd heeft verzameld. Ze zijn afkomstig uit de dagelijkse praktijk van publieke en private partijen die bezig zijn met de bevordering van het wonen boven winkels – of het nu om bestaande of nieuwe panden gaat. De geografische focus ligt daarbij vooral op binnensteden, omdat daar deze functies bij elkaar komen en de ontwikkeling van de woonfunctie bijdraagt aan gebieden die anders na sluitingstijd een verlaten indruk maken. De publicatie brengt drie thema’s bij elkaar:
de ontwikkelingen van het stedelijk wonen, de ontwikkelingen in de retail en het wel en wee van Nederlandse binnensteden.
Download hier de pdf.
Themadossier “Wonen in de binnenstad – juridisch planologisch instrumentarium” (2015)
Dit themadossier van vereniging ‘Wonen boven winkels’ behandelt de juridisch-planologische instrumentarium met betrekking tot het stimuleren en realiseren van woningen in binnensteden. Er wordt gekeken welke juridisch-planologische kaders er voor gemeenten, provincies en Rijksoverheid zijn. Tevens worden vragen behandeld als: hoe kun je sturen op het laten verkleuren van straten (mogelijkheden en belemmeringen)? Welk instrumentarium is daarvoor beschikbaar? Hoe om te gaan met het risico op planschadeclaims?
Download hier de pdf.
“Transformatiepotentie: woningbouwmogelijkheden in de bestaande stad” (2016)
In deze studie heeft het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) onderzocht wat de woningbouwmogelijkheden zijn binnen de stad; welke plekken in de stad (panden en terreinen) zijn op dit moment on(der)benut en kunnen geschikt worden gemaakt voor woningbouw? De focus ligt op de fysieke en juridische haalbaarheid van het aandeel binnenstedelijke woningbouw (niet op de financiële haalbaarheid of de wenselijkheid van binnenstedelijke ontwikkeling).
Download hier de pdf.
Planschade
Juridisch Expertpool Planschade
Het Juridisch Expertpool Planschade (JEP) van de ministeries van Infrastructuur & Milieu en Binnenlandse Zaken. Het terugdringen of wijzigen van plancapaciteit en het risico op planschade speelt in steeds meer gemeenten en provincies. Om meer inzicht te geven in deze risico’s en de mogelijkheden om hier op een goede manier mee om te gaan, biedt het Rijk de diensten aan van de Juridische Expertpool Planschade, de JEP. Deze dienst is ook inzetbaar voor winkelpanden. Zie: Juridische Expertpool Planschade
Stedelijke herverkaveling
Het Kadaster
Met stedelijke herverkaveling kunnen eigenaren de leegstand van kantoren, winkelpanden en bedrijventerreinen aanpakken. Het is slim omgaan met eigendom in het stedelijk gebied om gebiedsontwikkeling mogelijk te maken. Op de website van het Kadaster is uitgebreide informatie over het onderwerp te vinden, met herkverkavelingsportaal voor ondersteuning van eigenaren, voorbeelden uit de praktijk en publicaties. Ook worden er door het Kadaster regelmatig bijeenkomsten georganiseerd.
Download hier de folder met meer informatie over de rol van het Kadaster bij ruilverkaveling