Om van Den Helder weer een aantrekkelijke stad te maken en de relatie van de stad met zee en haven te verbeteren, voert ontwikkelingsmaatschappij Zeestad een omvangrijk stedelijk vernieuwingsproces uit. Impulsaanpak winkelgebieden draagt hieraan bij met subsidie voor de aanpak van het overdekte gedeelte van het winkelcentrum. Zeestad-directeur Marichel Weel vertelt hoe sinds 2008 hard is gewerkt om de stad weer op de kaart te zetten. “Iedereen kent Den Helder van de boot naar Texel, maar de stad heeft veel meer te bieden.” Benieuwd naar het succes van Den Helder? Op 27 september vindt in theater de Kampanje op Willemsoord het landelijk congres ‘Het Geheim van Den Helder’ plaats. Lees meer
Den Helder, een middelgrootte stad met regionale voorzieningen in de kop van Noord-Holland, ontleende jarenlang haar identiteit aan de marine. Daar was de stad ook op ingericht: van de ruim 60.000 inwoners die Den Helder in 2002 telde, bestond een aanzienlijk deel uit marinepersoneel. Mede door inperking van het Defensieapparaat en tegelijkertijd veroudering van winkelpanden en infrastructuur, verslechterde de sfeer in vooral het winkelgebied van Den Helder. Hierdoor ontstond veel leegstand. Ruim 20 jaar later is de situatie volledig omgedraaid. De centrumgemeente in de Kop van Noord-Holland trekt investeringen uit het bedrijfsleven, en de marine en het inwonersaantal groeit.
Vernieuwing in een notendop
Door het concentreren van stedelijke functies krijgt Den Helder een toegankelijk, drukbezocht, levendig en veilig Stadshart. Binnen de stedelijke vernieuwing werken partners aan een verkleining van het winkeloppervlak. De focus ligt op de Beatrixstraat, Keizerstraat en een klein deel van de Spoorstraat. Een compacte binnenstad vraagt ruimte voor herbestemming en transformatie van locaties buiten het kernwinkelgebied (Koningstraat en Spoorstraat). De gevelverbetering wordt gecontinueerd, de avond- en nachthoreca is met succes naar Willemsoord verhuisd en de verbinding tussen de Beatrixstraat en Willemsoord is versterkt.
Zeestad als zelfsturende organisatie
In Den Helder worden alle projecten rond stedelijke vernieuwing ontwikkeld en uitgevoerd door een onafhankelijke organisatie: Zeestad. Gemeente Den Helder en provincie Noord-Holland zijn aandeelhouders van de ontwikkelingsmaatschappij. Weel: “Zeestad is 16 jaar geleden ontstaan uit de stuurgroep Stedelijke vernieuwing en opgericht door de ministeries van VROM en Defensie, provincie Noord-Holland en de gemeente. Het gemeente-apparaat met haar vele bestuurswisselingen werd niet de juiste partij geacht om deze vernieuwing van de grond te tillen. Daarom is een zelfstandige organisatie opgetuigd om problemen als leegstand en verouderde winkels en woningen voortvarend aan te pakken.
Zeestad heeft een eigen exploitatie en is verantwoordelijk voor de (lange termijn) visie tot en met realisatie van projecten. Dat was ook de afspraak en voorwaarde voor investering. In 2008 heeft Zeestad in samenwerking met ontwerpbureau West 8 het Uitwerkingsplan Stadshart gemaakt. Deze is in 2008 unaniem door de gemeenteraad vastgesteld en zijn we nu nog steeds aan het uitvoeren. We zijn daarvoor dus niet afhankelijk van de gemeentepolitiek. Natuurlijk merk je dat na verloop van tijd het gemeentebestuur betrokken wil blijven bij de plannen. Dat is ook logisch want het is hún stad. We hebben daarom in 2019 afgesproken om de halfjaarlijkse rapportage die Zeestad voor haar aandeelhouders maakt, ook te presenteren aan en te bespreken met de gemeenteraadsleden.“
In 15 jaar tijd veel gedaan
Weel vervolgt: “Er is inmiddels € 500 miljoen geïnvesteerd door markt en overheid en veel bereikt. Zo is de renovatie en transformatie van de historische rijkswerf Willemsoord grondig opgepakt met behoud van het industriële erfgoed. Inmiddels is de locatie erg gewild: alle panden zijn verhuurd aan onder andere horeca, museumhaven, musea, innovatieve maritieme ondernemers en het theater De Kampanje. Iedereen wil daar nu zitten. In het winkelhart zijn veel leegstaande winkels getransformeerd en via het Gevelrenovatiefonds tientallen gevels door pandeigenaren gerenoveerd. Winkeliers konden hiervoor zelf een plan en ontwerp maken en kregen voor de uitvoering ervan tot € 75.000 vergoed. Een mijlpaal is ook de oplevering van het nieuwe stadshuis, waardoor de gemeenteambtenaren sinds 35 jaar weer midden in de stad zitten. Belangrijke partner in veel van deze transformatie- en renovatieprojecten is Woningstichting Den Helder. De corporatie bezit, beheert en ontwikkelt veel vastgoed in Den Helder. Naast sociale huurwoningen heeft Woningstichting Den Helder met haar dochterbedrijf Helder Vastgoed BV ook middel dure huurwoningen, koopwoningen en commercieel onroerend goed in haar portefeuille.”
Toekomstig kroon op het werk: de Kroonpassage en het Dijkkwartier
“Er is dus veel gebeurd, maar tegelijkertijd zijn we nog lang niet klaar. We zijn nu gestart met de herontwikkeling van het voormalige V&D-pand in de Beatrixstraat. Voor dit gebouw en voor het leegstaande winkelcentrum Kroonpassage ernaast is een apart plan gemaakt met deels woningen en openbare ruimte eromheen. Voor renovatie van de Kroonpassage hebben we 60% van het overdekte winkelcentrum zelf aangekocht om daar hoogwaardige openbare ruimte te realiseren. In het overgebleven deel investeert de eigenaar in het opnieuw realiseren van kwalitatief hoogstaande winkels. Voor dit project, de Kroonpassage en omgeving, is subsidie toegekend via de Impulsaanpak winkelgebieden. Heel belangrijk, omdat je bij leegstand winkelruimte moet weghalen. Als je daar openbare ruimte voor teruggeeft, heb je een ingewikkeld financieel plaatje. Je ontkomt dan niet aan investeringen van de overheid.”
“Ook het Dijkkwartier op de Zeedijk wordt nog ontwikkeld. We zijn bezig met het maken van afspraken over een dijkversterking die zeker 200 jaar veiligheid biedt tegen het water, door het breder maken van de dijk. Hierdoor kunnen we een nieuwe stadswijk op de dijk ontwikkelen. Daarmee wordt Den Helder weer echt een stad aan zee in plaats van een stad achter de dijk. We verwachten dit jaar besluitvorming over de samenwerking door gemeente Den Helder, Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier en Helder Vastgoed BV en vervolgens de realisatie van fase 1. Dat betekent dat we daar waarschijnlijk over 2 à 3 jaar kunnen gaan bouwen. Als dat project is afgerond vormt dat echt een kroon op ons werk.”
Wat zijn de succesfactoren van Zeestad?
- Visie, ambitie, durf en doorzettingsvermogen
- Bestuurlijke bevoegdheid en beleid bij gemeente
- Zeestad als stabiele factor voor partners
- Het betrekken van ontwerpers in maatschappelijk proces
- Het blijven werken aan draagvlak
- Organiserend vermogen
- Benodigde expertise in huis halen
- Samenwerken
27 september: congres stedelijke vernieuwing Den Helder
Benieuwd naar het succes van Den Helder? Op 27 september vindt in theater de Kampanje op Willemsoord het landelijk congres ‘Het Geheim van Den Helder’ plaats over stedelijke vernieuwing met workshops, plenaire sessies en de mogelijkheid om op ‘safari’ te gaan en diverse locaties in de binnenstad te bezoeken. Denk aan vernieuwde plekken zoals Bibliotheek School 7, de Beatrixstraat, Koningsstraat en Spoorstraat, Halte Bellevue, Stadspark; het Warenhuys (voorheen V&D); maar ook het toekomstige Dijkkwartier op de Zeedijk. Ook de Impulsaanpak Winkelgebieden geeft een presentatie. Lees meer
Ondersteuning door Impulsaanpak winkelgebieden
Gemeente Den Helder wordt bij de transformatie van het Stadshart en winkelcentrum Kroonpassage financieel ondersteund vanuit de regeling Impulsaanpak winkelgebieden. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) stelt met de Impulsaanpak winkelgebieden 100 miljoen euro beschikbaar, verdeeld over vier openstellingsrondes. Ook het delen van kennis en geleerde lessen is onderdeel van de regeling. Einddoel is meer binnenstedelijk winkelgebied met een stevige, sociale en economische basis dat aantrekkelijk is voor bewoners en bezoekers. Om aanspraak te kunnen maken op de regeling moeten gemeenten een projectaanvraag indienen. De sluitingsdatum voor de derde ronde is op 4 september. De vierde en laatste ronde is in april 2024.
Kijk hier voor meer informatie of neemcontact op via iw@rvo.nl