Zoek de verbinding met omwonenden en winkeliers, betrek ze bij het maken van de plannen en houd de lijnen vooral kort. Dit zijn voor projectleider Remko Schlepers de belangrijkste succesfactoren bij de aanpak van het winkelgebied in het centrum van Hardenberg. Met steun van de Impulsaanpak Winkelgebieden is de herinrichting in 2023 gestart. In 2024 gaat het project een nieuwe fase in: de bouw van de eerste 80 nieuwe woningen gaat van start. Schlepers vertelt over zijn ervaringen.
Hardenberg: winkelgebied met onduidelijk profiel
Hardenberg is een middelgrote gemeente aan de Overijsselse Vecht met 63.000 inwoners. Met 29 unieke kernen is de gemeente divers. Het beste van platteland en stad komt er samen. Er is verbinding en evenwicht tussen leefbare kernen en stedelijke voorzieningen. Het centrum van Hardenberg heeft regionale voorzieningen voor ontspanning, ontmoeting en onderwijs.
De gemeente werkt al een paar jaar aan een nog mooier centrum, dat compacter is met winkels en horeca dicht bij elkaar. Het projectgebied De Spinde ligt aan de rand van het winkelgebied en is een belangrijke schakel tussen de parkeergarage onder het Gemeentehuis en het stadshart. “Sinds 2005 zetten we hier in op uitbreiding van het winkelaanbod”, vertelt Schlepers. “Ondertussen stond de wereld niet stil. Door de economische crisis in 2008, de opkomst van online winkelen en de Corona pandemie kreeg De Spinde te kampen met leegstand en minder bezoekers. Dit droeg niet meer bij aan een positieve beleving van het centrum. Zonde, want het gaat om een prominente locatie in het centrum van Hardenberg.”
Groene ontmoetingsplaats
In 2018 besloot het gemeentebestuur het gebied aan te pakken. Het doel? De Spinde veranderen in een aantrekkelijk woongebied en aanloopgebied richting het kernwinkelgebied. Het winkelaanbod werd getransformeerd naar andere functies. Zo komt er ruimte vrij voor 80 appartementen met daaronder dienstverlenende ruimtes en voor vergroening. “Een forse ingreep. De openbare ruimte wordt compleet vernieuwd. Met aandacht voor groen, water en biodiversiteit. Dat betekent niet alleen letterlijk de verharding eruit en de vergroening erin, We maken het gebied klaar voor de toekomst met het oog op de klimaatverandering”, stelt Schlepers. “Een totaalplaatje dus. De Spinde van de toekomst is een aangename ontmoetingsplaats waar het fijn verblijven, bezoeken en wonen is.”
Impulskamer als voorfilter
Hoe kom je van plan naar uitvoering? Om het project op gang te brengen, zocht de gemeente de samenwerking en kocht zelf als eerste partij vastgoed in het gebied. Schlepers: ”Met een samenwerkingspartner zette de gemeente het nieuwe plan op. Het ging niet alleen om de nieuwbouw van woningen, ook de buitenruimte is integraal onderdeel van het geheel. Zo gaan we ook de route vanuit de parkeergarage naar het winkelgebied verbeteren.”
Voor de uitvoering diende de gemeente de subsidieaanvraag Impulsaanpak winkelgebieden in bij RVO. “Het proces was best wel een kluif. Dankzij de assistentie en deskundigheid van een externe partij wisten we onze plannen perfect te verantwoorden. Daarnaast konden we voor het indienen van de aanvraag beroep doen op de impulskamer. Dit is een handige voorfilter. Dankzij die inzichten weet je meteen of je casus aansluit bij de aanvraagmogelijkheden. Dat bespaart je heel wat onnodig werk.”
2024: het jaar van de bouw
De oude panden zijn gesloopt. Dat betekent dat de bouw van ruim 80 woningen kan starten. “We kijken ook naar de mogelijkheden voor de rest van het winkelgebied, bijvoorbeeld om het voor winkels aantrekkelijk te maken zich in het kernwinkelgebied te vestigen. Doel is om het project De Spinde als een katalysator te laten werken voor het omliggende gebied. Want in onze ogen in een centrum nooit af. We blijven de kansen voor verbetering en verfraaiing pakken.” De gemeente Hardenberg bouwt ook op andere plaatsen sneller en meer woningen. De ambitie tot 2030 is om jaarlijks 400 nieuwe woningen te bouwen. “Zoals langs de Vecht, waardoor de stad het gezicht weer naar de rivier keert. Daarmee wordt de relatie tussen rivier en stad versterkt. Met een mooie Vechtpromenade krijgt het omliggende vastgoed net dat extraatje.”
Tips voor andere gemeenten
“Hou de lijntjes met iedereen vooral kort”, benadrukt Schlepers. “Subsidie helpt, maar het betrekken van omwonenden, winkeliers en andere partijen is cruciaal in de realisatie van een succesvol project. We zijn letterlijk bij de mensen in de buurt op de koffie geweest om onze plannen toe te lichten en oplossingen te bespreken. Investeer vanaf dag één in de relaties van al je betrokken partijen en wees transparant in de plannen. Dit heeft ervoor gezorgd dat we konden starten zonder enig bezwaar.”
Daarnaast wijst hij op voldoende flexibiliteit in de planning. “Het project loopt 6 jaar. In die tijd kan veel veranderen en moet je flexibel blijven. Met de lastige koopmarkt van vandaag hebben we bijvoorbeeld een blok met koopwoningen omgezet naar huurwoningen om zo de afzet te blijven garanderen. Dat voorkomt vertraging in het project.”
Ondersteuning door de Impulsaanpak winkelgebieden
De financiële steun die Hardenberg ontvangt, is een subsidieregeling voor de herstructurering en transformatie van winkelgebieden. Met Impulsaanpak winkelgebieden helpt RVO gemeenten bij de aanpak van leegstand in hun binnenstad. Gemeenten kunnen een projectaanvraag indienen. Een belangrijke voorwaarde is dat de gemeente met tenminste twee private investeerders een samenwerkingsverband aangaat. Hierna krijgen ze zeven jaar de tijd om het project af te ronden. Niet alleen gemeenten, ook private investeerders en andere partijen kunnen dus van de Impulsaanpak winkelgebieden profiteren.
Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) stelt met de Impulsaanpak winkelgebieden 100 miljoen euro beschikbaar, verdeeld over vier openstellingsrondes. Ook het delen van kennis en geleerde lessen is onderdeel van de regeling. Einddoel is meer binnenstedelijk winkelgebied met een stevige, sociale en economische basis dat aantrekkelijk is voor bewoners en bezoekers. Kijk hier voor meer informatie.