Tijdens een oefensessie over gebiedsgerichte herbestemming en transformatie van leegstaande panden is het instrumentarium van de Omgevingswet op haalbaarheid in de praktijk getoetst.
Het Ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM) en de gemeente Schiedam hebben op 10 februari een oefensessie georganiseerd rond gebiedsgerichte herbestemming en transformatie van leegstaande panden. Aanleiding voor de oefensessie is een toezegging van de Minister van IenM aan de Eerste Kamer om nog voor de Invoeringswet van de Omgevingswet met de provincies te spreken over de vraag of het instrumentarium van de Omgevingswet toereikend is voor de aanpak van leegstand. Veertig experts en professionals van gemeenten, provincies, ministeries, retail organisaties en publieke partijen deden mee aan de sessie.
Patrick van ’t Loo van de gemeente Schiedam liet zien hoe transformatie en herbestemming in de praktijk werkt (lees hier zijn verhaal) . Bert Rademaker van IenM gaf uitleg over de stappen die Omgevingswet biedt (lees hier zijn toelichting). Sander de Rouwe, gedeputeerde van de provincie Friesland ging in op de rol van de provincie.
De bijeenkomst werd afgesloten met ronde tafel discussies waarbij ideeën, ervaringen, wensen en bezwaren uitgebreid werden uitgewisseld. De veertig deelnemers discussieerden aan de hand van drie vragen:
- Wat beschouw je als kansen om transformatie en herbestemming voor elkaar te krijgen?
- Waar zitten je zorgen?
- Wat zijn kansrijke handelingsperspectieven?
Dit leverde naast geanimeerde gesprekken een aantal interessante bevindingen op.
- Wat beschouw je als kansen om transformatie en herbestemming voor elkaar te krijgen?
- Partijen bij elkaar brengen, zoals ook bij deze bijeenkomst is gedaan: het is heel waardevol om met een gemixte groep het gesprek te voeren over dit vraagstuk.
- Omdat de financiën̈ een grote rol spelen is het betrekken van lokale/regionale banken van belang.
- Ga vooral aan de slag met een coalition of the willing.
- Zorg voor politiek commitment: zeggen en doen (consistent zijn), met lef keuzes maken, je nek uitsteken.
- We moeten toe naar een situatie waarbij de woningwaarde en winkelwaarde elkaar genaderd hebben, zodat transformatie naar woningen aantrekkelijker wordt. Men vraagt zich af of sociale huur in een winkelgebied mogelijk zou zijn, met een rol voor de woningcorporaties.
- Waar zitten je zorgen?
- Er is nog te weinig actiebereidheid, blijkbaar gaat het nog niet slecht genoeg.
- Krimpgebieden zijn de zorggebieden.
- Er zou meer duidelijkheid moeten komen over de transformatiekosten
- Er is te weinig of geen programma om naar te transformeren.
- Ook bij dit punt wordt politiek commitment genoemd.
- Wat zijn kansrijke handelingsperspectieven?
- Partijen bij elkaar brengen om processen in gang te zetten. De Leegstandsverordening kan daarbij helpen.
- Zorg ervoor dat je lokaal en regionaal de (individuele) belangen boven tafel krijgt, om zo inzicht te krijgen waar coalities te creëren zijn.
- Zorg voor een stimuleringsprogramma en benut daarbij ook de mogelijkheid om Europese subsidies te krijgen.
Naar aanleiding van de vragen werden nog de volgende suggesties en opmerkingen gedaan:
- Er is een financiële prikkel nodig om eigenaren in beweging te brengen. Zoals bijvoorbeeld het model van de gemeente Den Haag waar niet wordt geïnvesteerd in kansarme gebieden. De vraag is of een dergelijk insteek ook op regionaal niveau is toe te passen?
- Slopen kost veel geld, wie bekostigt dat?
- De rol van banken moet scherp worden. Banken zijn vooral op het niveau van de ondernemer actief en niet op gebiedsniveau.
- De Leegstandsverordening biedt mogelijkheden om leegstand gericht aan te pakken.
- Winkelgebieden zullen in de toekomst ontmoetingsgebieden worden.
- Zoek uit in hoeverre het mogelijk is sociale huur te faciliteren in leegstaande winkelpanden.
- Heb lef: niet doorgaan met het overtuigen van alles en iedereen. Als er 80% medestand is, is dat een prima startpunt om een uitvoering uit te rollen.
- Europese Subsidies zijn mogelijk inzetbaar.
- Het zal in de praktijk blijken in hoeverre de Omgevingswet en het Omgevingsplan kunnen bijdragen.
De 40 deelnemers van deze bijeenkomst zijn afkomstig van gemeenten (Smallingerland, Zeist, Dordrecht, Venlo, Venray, Houten, Tilburg, Utrechtse Heuvelrug), IPO, provincies (Limburg, Utrecht, Drenthe, Overijssel, Friesland, Zuid-Holland, Gelderland, Groningen), retail organisaties (INretail, NRW), overig (Gijs Heutink Advocaten, NEPROM), ministeries (BZK, EZ, IenM, FIN) en leden van het Retail Impulsteam.