In mei dit jaar sloot de eerste ronde van de regeling Impulsaanpak Winkelgebieden. Maar liefst elf gemeenten ontvingen financiële ondersteuning om hun binnenstedelijk winkelgebied integraal aan te pakken. Deze week opent het aanvraagloket voor de regeling voor de tweede keer en alles wijst erop dat nog meer gemeenten een aanvraag voor financiële ondersteuning gaan indienen. Voor hen is het goed te weten wat de ervaringen met de regeling tot nu toe zijn, waar ze aan moeten denken bij het invullen van de indieningssheet en hoe ze de kansen vergroten om in aanmerking te komen voor ondersteuning.
Tijdens het webinar Impulsaanpak Winkelgebieden (9 november 2022) werd al veel duidelijk. Jacques de Win, Adviseur Retailagenda Ministerie van EZK, blikte tijdens het webinar terug op de resultaten van de eerste openstellingsronde.
Die resultaten mag je een succes noemen. Maar waar staan we nu?
“Zo’n eerste ronde is voor iedereen spannend. Je bedenkt spelregels, probeert te voorspellen waar de knelpunten zitten en vraagt je vooral af: komen er straks voldoende aanvragen binnen? Het antwoord op die laatste vraag is ja. Maar liefst 36 gemeenten meldden zich voor de Impulskamers waar ze de kans kregen met experts in te zoomen op de aanvraag die ze wilden doen. Het leidde tot zestien aanvragen waarvan er elf gehonoreerd zijn. Er zaten mooie voorbeelden bij, zoals het plan dat Hilversum indiende. Voor de elf gemeenten was een budget van 22 miljoen beschikbaar euro klaar dat volledig is toegekend.”
En de vijf gemeenten die achter het net visten?
“Daar klopte de aanvraag niet van, ze voldeden niet aan de voorwaarden die in de eerste regeling gesteld werden.”
Wat waren de wensen van de aanvragers, wat wilden ze graag realiseren?
“Het leverde een nogal divers beeld op, maar er waren wel een aantal gemeenschappelijke kenmerken. Terugdringen van het aantal winkelmeters is daar een voorbeeld van. Veel binnensteden kampen met leegstand van winkelpanden en die ruimte kan en moet ook beter benut worden. Bijvoorbeeld door deze om te bouwen naar kantoorruimte of, een actueel onderwerp, meer plek om te wonen. Er is behoefte aan woningen in alle soorten en maten: van het lage- en middensegment tot hoogsegment. Opvallend was dat veel aanvragen een link met parkeren hadden. Ook dat is een onderwerp dat goed doordacht moet worden.”
Kun je een beeld schetsen van de wensen, wat wilden de aanvragers graag realiseren?
“In algemene zin gaat het om verbetering van kwaliteit van ruimte. Dat blijkt overigens een goede investering, de impuls van 22 miljoen euro levert een veelvoud aan realisatiekosten (97 miljoen euro) op. Dat geld gaat in openbare ruimte, inbreng en verwerving en ook nieuwbouw zitten. Bijzonder is dat wij op voorhand verwachtten dat er vooral veel gerenoveerd zou worden, maar zo zwart/wit ligt het in de praktijk dus niet. Wat we zagen is dat de regeling heel flexibel wordt ingezet om op locatie probleemoplossend aan de slag te gaan. Dat is precies de bedoeling! Deze regeling maakt het aantrekkelijk voor gemeenten om samen te werken met private partijen.”
De adviescommissie beoordeelt de aanvragen. Waar werden de experts blij van?
“Uiteindelijk draait het om één doel: verhoging van de kwaliteit van een centrumgebied. Daarin spelen diverse elementen een rol: reductie van winkelmeters, looproutes, welke trekpleisters zijn hier nodig om publiek naar deze plek te krijgen en integraliteit.”
Integraliteit?
“Ja, er moet ook gekeken worden of het probleem dat hier speelt in de breedte wordt aangepakt. Op plekken waar geïnvesteerd wordt moet dus meerwaarde zitten voor een groter gebied.”
Hoe je een kansrijke aanvraag indient wordt op basis van de ervaring misschien makkelijker?
“Als je kijkt naar de vijf aanvragen die niet werden gehonoreerd dan zie je dat daar het algemene belang van het hoofdonderwerp ontbrak, maar ook de flexibiliteit waarmee kan worden ingespeeld op veranderende omstandigheden. Aanvragen moeten toekomstbestendig zijn. Hick-ups waren verder onvolledige taxatierapporten en onduidelijkheid over toerekenbare kosten. Bijvoorbeeld wanneer realisatie van een parkeergarage deel uitmaakt van het plan, maar onduidelijk is welk deel van de investering op dit project mag worden toegerekend. Of bijvoorbeeld kosten voor openbaar groen: valt de aanleg van het gehele park binnen dit budget, of toch slechts een deel? Daar hebben we trouwens criteria voor opgesteld, belangrijk is dat indieners een goede onderbouwing op basis van inschatting en kwaliteit maken. Extra kansrijk zijn projectplannen waarbij duidelijk is dat de gemeente een samenwerking heeft met private investeerders. Een definitief raadsbesluit is nog geen voorwaarde als een plan wordt ingediend. Maar hoe verder je bent en hoe groter het politieke draagvlak is, hoe groter de kans op ondersteuning vanuit de impuls wordt.”
Binnenkort start de tweede openstellingsronde. Zijn de spelregels nog hetzelfde?
“De regeling zelf is niet gewijzigd, op detailniveau is er wel iets veranderd. Zo is de harde eis dat een taxatierapport niet ouder dan drie maanden mag zijn van tafel. We zagen dat dit enorm veel stress opleverde bij gemeenten. Daarnaast mogen private realisatiekosten meegeteld worden bij het bepalen van de totale kosten. We zagen namelijk dat het voor gemeenten met hoge kosten aan de private kant nogal ingewikkeld werd. Dit hebben we in het systeem opgelost inmiddels.” [Bekijk hier de aanpassingen van de voorwaarden]
Heb je nog tips voor gemeenten die interesse hebben in de regeling?
“Ja, ze moeten opschieten, het inschrijvingstijdvak loopt tot en met 5 december. Alle aanvragen krijgen een volledigheidstoets waarbij een pool van analisten de businesscase beoordeelt. Goed om te weten is dat nu ook informatie is op te halen bij gemeenten die eerder een aanvraag delen. Met vragen kunnen gemeenten terecht bij RVO, door een e-mail te sturen naar iw@rvo.nl.”
Meer informatie:
Kijk hier voor een terugblik op het webinar.
Kijk hier voor meer informatie over de regeling Impulsaanpak Winkelgebieden
Stuur voor vragen een e-mailbericht naar iw@rvo.nl