Hoe kijken retailers naar de toekomst? Jan Meerman, directeur van INretail, was te gast bij het Retailagenda-webinar over de impact van de coronacrisis op de retail non-food. Hij belicht de resultaten van het onderzoek vanuit het perspectief van de mkb-retailer.
Binnensteden hebben te maken met een grotere daling in bezoekersaantallen dan wijkwinkelcentra. In de grote steden is nog altijd een verval van 40, 50 tot op sommige plekken wel 60 % verval. Vooral de top 13 wordt hard geraakt. Jan Meerman, directeur van INretail, is er duidelijk over: “Het is voor de retailer in de non-food nog lang niet druk genoeg om een goede omzet te draaien.” Om daar meteen aan toe te voegen: “Dit is geen oproep om naar de binnenstad te komen! Veiligheid gaat voor alles.”
Omzetstijging woonbranche
De omzetcijfers laten in mei een stijging zien, maar de verschillen tussen food en non-food zijn extreem en nog nooit eerder vertoond. De doe-het-zelfsector plust met 26%, terwijl mode, schoenen en sport een daling van 60% laten zien. Praten over gemiddelden heeft nu geen zin.
Ook Meerman heeft zulke verschillen nog niet eerder mee gemaakt: “Wonen is compleet verrast door de omzetstijging. Soms kan men de vraag bijna niet aan. Ook in de tuinbranche blijft de omzet stijgen. Mode, schoenen en sport zijn aan het opkrabbelen, daar zit men nu gemiddeld op zo’n nu op 80 tot 90% van de omzet die men had voor de coronacrisis.” Het is duidelijk dat daarmee de enrorme omzetdaling van de afgelopen maanden niet goedgemaakt kan worden.
Home is the future
Uit het onderzoek, waar 4400 consumenten aan mee hebben gedaan, komt naar voren dat consumenten minder verwachten te gaan shoppen. Voor 45% van de ondervraagden is online nu het eerste oriëntatiekanaal, een stijging van 50%. Meerman kan het niet sterk genoeg benadrukken: “Je moet online aanwezig zijn! Als je daar als retailer niet in beeld komt, komen klanten ook niet in je winkel. Je moet online laten zien dat je een fantastische winkel hebt.”
Naast het online oriënteren neemt ook het online kopen een vlucht, van 16% naar 35%. Onderzoeker Frank Quix verwacht op basis van de resultaten van de impactstudie dat hoe langer de huidige coronasituatie duurt, hoe hoger dit cijfer zal blijven.
In de gesprekken over de verwachtingen vanuit het grootwinkelbedrijf gaven gastsprekers Michiel Witteveen (Blokker) en Krein Bons (VanHaren) aan dat online voor deze ketens geen winstgevend verdienmodel is, mede door de kosten voor verzending en retouren. Het advies van Meerman aan mkb-ondernemers: “Maak duidelijk wat jouw winkel bijzonder maakt, en probeer met een beperkte collectie te zorgen voor extra online omzet. Kies daarbij bijvoorbeeld voor producten die het minst retour komen, want daar gaat het mis. En geef de consument een goede reden om naar je winkel te komen, bijvoorbeeld door parkeerkosten te vergoeden.”
Consumentenvertrouwen
Voor nu verwacht 50% van de consumenten veel minder uit te gaan geven, onder jongeren is dit zelfs 60%. Meerman is niet verbaasd over deze cijfers. Door de grote onzekerheid over de toekomst is het logisch dat de consument de hand op de knip houdt. Meerman: “Er komt een recessie aan, je kunt je baan kwijtraken. Er zijn weliswaar nog geen massale ontslagen gevallen, maar veel contracten zijn niet verlengd. Het consumentenvertrouwen gaat nog altijd niet omhoog en retailers in mode, schoenen en sport merken dat meteen.”
Voor de woonbranche is de situatie anders. “Home is the future”, licht hij toe. “Trendwatchers voorspellen dat we steeds meer vanuit huis gaan doen: werken, sporten, hardlopen et cetera. Dat is een blijvend effect van corona.” Meerman adviseert ondernemers om rekening met die trend te houden bij de inkoop. “Bij mode is de verhouding tussen formeel en informeel bijvoorbeeld nu anders verdeeld; minder pakken of nette schoenen. En sport zou zich bij de inkoop meer moeten richten op het thuis sporten.”
Ruimere openingstijden
Voor winkelgebieden en winkels is het van belang om drukte te voorkomen en winkelbezoek te spreiden. Bijna de helft van de consumenten (48%) geeft aan wel een uurtje langer te willen winkelen als de winkels bijvoorbeeld pas om 19.00 uur zouden sluiten. Voor jongeren ligt dat percentage nog hoger. Meerman:“Ik kijk naar kansen, en dit is er één van. Als mkb zou ik zeker kijken of het mogelijk is om een uurtje langer open te blijven. In ieder geval op donderdag, vrijdag én op zaterdag, maar dan wel samen.” Zeker wat de zaterdag betreft is wat Meerman betreft de tijd rijp voor een aanpassing van de openingstijden. “Het is als jarenlang mesjokke dat in de stad de winkels om vijf uur sluiten terwijl het nog druk is.”
Desastreus
Een uur langer open of niet, winkels gaan het zwaar krijgen. Een op de vijf mkb’ers verwacht winkels te sluiten, blijkt uit de analyse. Jan begrijpt die cijfers wel: “Als ondernemer is dit wel het momentum om te bepalen of je doorgaat of niet. En of je nog een beetje goed zou kunnen stoppen. Al zou maar de helft van de verwachting uitkomen en zou 10% van de mkb-ondernemers stoppen, dan is het al desastreus. Dit gaat over heel veel winkels en heel veel ontslagen. Ik neem deze cijfers zeer serieus.” Hij vervolgt somber: “Het omzetverlies in april en mei kan niet meer goed worden gemaakt en ik ben ook niet optimistisch over het najaar. Dan moet de meeste omzet worden gemaakt in fashion en schoenen, maar de consument gaat straks niet in de regen staan wachten voor de deur. Dus ga nu met je gemeente aan de slag om te zorgen voor faciliteiten, zoals bijvoorbeeld een overkapping.”
Omzetgerelateerde huur
De gemiddelde mkb-retailer heeft 85% tot 90% omzet nodig om break even te draaien. Meerman denkt dan ook dat een huurverlaging onvermijdelijk is. “Als dat niet gebeurt, wordt het een drama met al die winkels die moeten sluiten. Vastgoed moet naar een ander verdienmodel, dat kan niet anders. De meeste huurcontracten hebben een looptijd van vijf jaar. Als je contract nu nog twee jaar loopt, stap dan vast naar je huurbaas en vraag: ‘Wil je dat ik stop, of dat ik doorga?’ Je hebt heus verhuurders die dan in beweging komen.”Zeker de helft zal het gesprek willen aan gaan, is zijn inschatting.
Witteveen en Bons stonden als grootwinkelbedrijf open voor transparantie over omzetten en omzethuren. Zij deden een duidelijke handreiking richting verhuurders door voor te stellen om samen om tafel gaan, elkaars businessmodel te bekijken om tot een gezamenlijke oplossing te komen. Ook Meerman staat daar positief tegenover. “Voor non-food zie ik absoluut een mogelijkheid. Bij omzetgerelateerde huur moet de bandbreedte dan zowel omhoog en als omlaag kunnen. Ik denk dat vastgoed er nu voor open staat. Nu is het moment.”
Hoos aan faillissementen
Maar er verdwijnen hoe dan ook winkels, aldus Meerman. “Wij verwachten voor de retail in het vierde kwartaal een hoos aan faillissementen, en dat begint al in Q3. Dat het nog even duurt komt doordat ondernemer nu interen, bezuinigen, verlies nemen en hun spaargeld aanspreken. “Wie doet dat nog?”vraagt Meerman zich af. Net als het grootwinkelbedrijf ziet Meerman kansen in compactere centra met in de aanloopstraten een verkleuring naar wonen en andere functies. En er zij zeker kansen in de lokale sfeer zoals buurtwinkelcentra en wijkwinkelcentraDaar zal de consument graag naar toe blijven gaan. Of zoals Michiel Witteveen het zegt: “dichterbij is de nieuwe bestemming”. Nu is dan ook hét moment om de band met lokale klanten te versterken. Lokaal is vertrouwd en klanten gunnen het lokale ondernemers die zo hun best moeten doen. Meerman: “De mkb’er kan nu echt het verschil maken door een persoonlijke en blijvende relatie met de klant op te bouwen. De klant gaat voor het guneffect.”
Download hier de rapportage
Bekijk hier het webinar, focus mkb-retailers
Lees ook:
- Grootwinkelbedrijf: Krein Bons (CEO VanHaren) en Michiel Witteveen (CEO Mirage Retail Group/Blokker): Als straks de huurcontracten opgezegd worden, is er pas echt een groot probleem.”
- Gemeenten; Peter Ewalts (gemeente Woerden): “Woerden heeft een bijzonder grote gunfactor.”
- Vastgoed: Marrit Laning (managing director Fund Management bij Redevco): “Samen is een belangrijke sleutel”
Het onderzoek is uitgevoerd door Onderzoeks- en adviesbureau Q&A in opdracht van de Retailagenda, i.s.m. INretail en NRW.